بابک خرمدین
بابک خرمدین، رهبر شجاع جنبش خرم‌دینی در اوایل قرن نهم هجری، نماد قهرمانانه مقاومت ایرانیان علیه خلافت عباسی است. او در گسترده‌ترین قیام‌های ضد استعماری توانست در مناطق آذربایجان و کردستان اردوگاه‌هایی مستحکم ایجاد کند. بابک با تاکتیک‌های چریکی و شناخت دقیق از جغرافیای کوهستانی، سال‌ها مهلت نفس به نیروهای مهاجم نداد. تجلیل از هویت […]
یعقوب لیث صفاری دشمن اسلام یا خدمت گذار خلیفه؟
یعقوب لیث صفاری، بنیان‌گذار سلسله صفاریان و نخستین فرمانروای مستقل سیستان، در دوره اسلامی به‌عنوان چهره‌ای تاثیرگذار در تاریخ ایران شناخته می‌شود. او که از خانواده‌ای کشاورز برخاست، با شجاعت و نبوغ سیاسی توانست قلمرو وسیعی را تحت سلطه خود درآورد و پایه‌های حکومتی مقتدر بنیان نهاد. یعقوب لیث با تمرکز بر تقویت اقتصاد، ساختار […]
رئیسعلی دلواری و دلیران ایران
رئیسعلی دلواری، سردار رشید جنوب ایران، با رهبری قیام مردمی تنگستان در برابر استعمار بریتانیا، نماد مقاومت و عزت ملی است. شخصیت تاریخی رئیسعلی با شجاعت بی‌نظیر و بصیرت سیاسی، راه دفاع از استقلال ایران را گشود. مبارزات ضد استعمار این سردار دلیر در باروی بیشاپور و ساحل خلیج فارس، میراث گرانبهایی برای تاریخ ایران […]
تاریخچه زبان پارسی
تاریخچه زبان فارسی بیش از دو هزار سال قدمت دارد. فارسی باستان در دوران هخامنشیان به‌عنوان زبان رسمی امپراتوری ایران مطرح شد. بعدها در دوره ساسانیان، فارسی میانه با آثار ادبی و کتیبه‌های توسعه یافت. ورود اسلام و تأثیر زبان عربی، بستر شکل‌گیری فارسی نو را فراهم کرد. فردوسی با سرودن شاهنامه، پاسداری از ساختار […]
داستان حسن صباح و حشاشین
حسن صباح چهره‌ای مرموز و تأثیرگذار در تاریخ ایران زمین است. مرزهای ذهنی بسیاری را جابه‌جا کرد. او با نام کامل حسن بن صلاح الدین در قرن پنجم هجری به‌عنوان مؤسس فرقه حشاشین شناخته شد. ساخت قلعه الموت در دامنه‌های رشته‌کوه البرز نقطه اوج استراتژی سیاسی و نظامی او به‌شمار می‌رود. صباح با بهره‌گیری از […]
پیدایش ایران به روایت شاهنامه
شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی با روایت شگفت‌آور از آفرینش و پیدایش ایران، سرآغاز تاریخ کهن سرزمین پارس را به تصویر می‌کشد. در این کتاب حماسی، از کیومرث و هوشنگ تا جمشید و فریدون، پهلوانان و پادشاهانی معرفی می‌شوند که بر اتحاد قبایل آریایی و بنیان‌گذاری حکومت ایران تأکید داشتند. داستان‌های اساطیری شاهنامه، نمود ارزش‌های پهلوانی، […]
خیام نیشابوری مست و هوشیار
خیام نیشابوری، خردمند چندوجهی سده پنجم هجری، نقطه تلاقی شعر، فلسفه و علوم ریاضی است. رباعیات خیام با زبان ساده و عمق فلسفی بی‌نظیر، پرسش‌های بنیادین زندگی و طبیعت را واکاوی می‌کند. در دانش ریاضیات و جبر، آثار خیام پایه‌گذار روش‌های حل معادلات درجه دوم و تعیین نسبت‌های هندسی بوده است. تحقیقات نجومی او در […]
ابو مسلم خراسانی قهرمان یا بازیچه؟
ابو مسلم خراسانی یکی از تأثیرگذارترین فرماندهان و رهبران قیام عباسی در سدهٔ هشتم میلادی بود. این شخصیت برجسته با مدیریت هوشمندانه و سازمان‌دهی نیروهای مردمی در خراسان، زمینه سقوط خلافت اموی را فراهم کرد. نام ابو مسلم خراسانی تا امروز در صفحات تاریخ اسلام و ایران اسلامی به‌عنوان نمادی از عدالت‌خواهی و شجاعت باقی […]
قحطی بزرگ در ایران
قحطی بزرگ در ایران دوران قاجار نمونه‌ای تلخ از نارسایی کشاورزی، خشکسالی و ناکارآمدی حکمرانی است. در دههٔ ۱۲۵۰ خورشیدی، کاهش منابع آبی، بلایای طبیعی و حملات آفات، محصول گندم را به کمترین میزان رساند. ناامنی غذایی گسترده، افزایش قیمت نان و مهاجرت روستاییان به شهرها، بستر نارضایتی اجتماعی را فراهم کرد. در این دوره، […]
کریم خان زند وکیل الرعایا یا وکیل الدوله؟
کریم خان زند، بنیان‌گذار حکومت زندیه، در نیمه دوم قرن هجدهم به قدرت رسید. او با انتخاب شهر شیراز به‌عنوان پایتخت، آرامش و امنیت را در ایران احیا کرد. اصلاحات مالی و قضایی کریم‌خان زند موجب رونق تجارت و عدالت اجتماعی شد. ساخت بنای ارگ کریم‌خانی و توسعه باغ‌های دلگشا، شکوه معماری ایرانی را به […]