حمله مغولان به ایران در سال 616 هجری (1221 میلادی) نقطه‌عطف تاریخی بود که سرزمین ایران را در برابر سپاه چنگیز خان به لرزه درآورد. ویرانی شهرها، تلفات سنگین جمعیتی و تسلط موقتی مغولان، پایه‌های حکومت سلجوقیان را تضعیف کرد. مقاومت محلی در برخی مناطق مانند فارس و آذربایجان، جلوه‌ای از اتحاد ملی بود. این رخداد تلخ، سبب تحولات فرهنگی، اقتصادی و نظامی در ساختار ایران شد. با گذر قرن‌ها، خاطرهٔ فاجعه مغولان به عنوان درس استراتژیک در متون تاریخ‌نویسان برجای ماند. امروزه بازخوانی این واقعه، برای درک پویایی تاریخ ایران حیاتی است. این حادثه، الهام‌بخش بازنگری در تاریخ ایران.