عباس میرزا، فرزند فتحعلی شاه، تنها یک فرمانده نظامی شکستخورده در برابر روسها نبود. ریشههای مشروطه خواهی در ایران را میتوان در تلاشهای اصلاحی او جستجو کرد. شکستهای پیاپی، چشمان او را به عقبماندگی ایران باز کرد. او، پیشقراول نوسازی شد: ایجاد کارخانههای اسلحهسازی، اعزام نخستین گروههای دانشجوی ایرانی به اروپا، ترجمه کتابهای علمی و نظامی. این اقدامات، گرچه مستقیم سیاسی نبود، اما بذر آگاهی کاشت. دانشجویان اعزامشده، با افکار آزادیخواهانه و حکومت قانون در غرب آشنا شدند. ایدههای نو درباره حاکمیت ملی و محدود کردن قدرت مطلقه، آرامآرام در میان روشنفکران نفوذ کرد. بنابراین، تلاشهای عباس میرزا برای تقویت نظامی، ناخواسته به زمینهسازی فکری مشروطه تبدیل شد. او هرگز مشروطهخواه نبود، اما ناخواسته، زمینی را آبیاری کرد که ریشههای نهضت مشروطه ایران در آن جوانه زد و بارور شد.
مستند های بیشتر را می توانید در جنرال تراول مشاهده کنید.
منبع: مورخ